Biblioteka Chirurga Onkologa. Tom 20. Rak żołądka

1. Epidemiologia nowotworów żołądka................................................................................. 1
Joanna Didkowska
2. Anatomia i fizjologia żołądka............................................................................................. 9
Mariusz Szajewski
2.1. Części żołądka............................................................................................................... 9
2.2. Topografia żołądka......................................................................................................... 9
2.3. Budowa ściany żołądka..................................................................................................10
2.4. Więzadła żołądka............................................................................................................11
2.5. Naczynia i nerwy żołądka...............................................................................................11
2.6. Motoryka żołądka i wydzielanie żołądkowe.................................................................. .14
3. Patogeneza raka żołądka..................................................................................................18
3.1 Warianty genetyczne wrodzone i nabyte ...................................................................... 18
Marzena Lewandowska
3.1.1. Warianty konstytucyjne....................................................................................... …...18
3.1.2. Warianty somatyczne w raku żołądka....................................................................... 20
3.1.3. Terapia spersonalizowana — biomarkery................................................................. 22
3.1.4. Medycyna personalizowana — nowe możliwości ..................................................... 24
3.2. Czynniki ryzyka zachorowania na raka żołądka .......................................................... 25
Mariusz Szajewski
4. Diagnostyka w raku żołądka............................................................................................ 28
4.1. Objawy w badaniu podmiotowym i przedmiotowym.................................................... 28
Mariusz Szajewski
4.1.1. Wywiad rodzinny....................................................................................................... 28
4.1.2. Objawy podmiotowe.................................................................................................. 28
4.1.3. Objawy w badaniu przedmiotowym................................................................... …….29
4.2. Badania diagnostyczne................................................................................................ 29
4.2.1. Radiologia obrazowa................................................................................................. 29
Katarzyna Kołaczyk, Andrzej Smereczyński
4.2.2. Endoskopia......................................................................................................... ……41
Teresa Starzyńska, Krzysztof Dąbkowski
4.2.3. Interpretacja oligobiopsji............................................................................................ 45
Anna Guttmejer-Nasierowska
5. Kacheksja w biologii raka żołądka....................................................................................47
Jarosław Szefel
5.1. Wstęp............................................................................................................................ 47
5.2. Kacheksja nowotworowa.............................................................................................. 47
5.3. Kacheksja nowotworowa a niedożywienie.................................................................... 50
5.4. Utrata masy mięśni szkieletowych w kacheksji nowotworowej, sarkopenii
i otyłości sarkopenicznej...................................................................................................... 51
5.5. Anoreksja nowotworowa................................................................................................ 52
5.6. Perspektywy leczenia kacheksji i anoreksji nowotworowej............................................ 53
6. Aspekty patomorfologiczne w raku żołądka...................................................................... 56
Anna Guttmejer-Nasierowska
6.1. Badanie śródoperacyjne ................................................................................................ 56
6.2. Klasyfikacje raka żołądka............................................................................................... 56
6.2.1. Klasyfikacja makroskopowa......................................................................................... 57
6.2.2. Patologiczny stopień zaawansowania, pTNM.............................................................. 57
6.2.3. Klasyfikacja resekcyjności R........................................................................................ 59
6.2.4. Klasyfikacja histopatologiczna...................................................................................... 59
6.3. Raport oceny patomorfologicznej.................................................................................... 62
6.4. Oznaczanie receptora HER2........................................................................................... 62
6.5. Podsumowanie ................................................................................................................63
7. Endoskopowe metody leczenia wczesnego raka żołądka...................................................64
Teresa Starzyńska, Krzysztof Dąbkowski
8. Postępowanie w raku żołądka z intencją wyleczenia......................................................... 68
8.1. Metody leczenia skojarzonego......................................................................................... 68
Joanna Pikiel
8.1.1. Wstęp............................................................................................................................ 68
8.1.2. Chemioterapia okołooperacyjna.......................................................................... ……..68
8.1.3. Radiochemioterapia............................................................................................ ……..69
8.2. Powikłania postępowania zachowawczego w leczeniu................................................. ..72
Joanna Pikiel
8.3. Leczenie chirurgiczne wczesnego i zaawansowanego raka żołądka...............................74
Wiesław Janusz Kruszewski
8.3.1. Wstęp ................................................................................................................. …….74
8.3.2. Zakres resekcji chirurgicznej................................................................................ ……74
8.3.3. Metody odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego po wycięciu żołądka.............78
8.3.4. Limfadenektomia w zaawansowanym raku żołądka........................................... …….79
8.3.5. Miejsce chirurgii małoinwazyjnej w leczeniu raka żołądka.................................. …….82
8.4. Metody leczenia wczesnych powikłań chirurgicznych.................................................... 84
Maciej Ciesielski
8.4.1. Wstęp ........................................................................................................................... 84
8.4.2. Niewydolność zespolenia przełykowo-jelitowego............................................... …….84
8.4.3. Niewydolność kikuta dwunastnicy............................................................................... 86
9. Zabiegi cytoredukcyjne w połączeniu z HIPEC w leczeniu przerzutów
raka żołądka do otrzewnej .................................................................................................... 88
Tomasz Jastrzębski, Piotr Richter
9.1. Wstęp............................................................................................................................ .88
9.2. Diagnostyka przerzutów do otrzewnej............................................................................ 89
9.3. Klasyfikacja przerzutów do otrzewnej........................................................................... ..90
9.3.1. Klasyfikacja Gilly’ego oceny przerzutów do otrzewnej................................................ 90
9.3.2. Japońska klasyfikacja przerzutów do otrzewnej ......................................................... 90
9.3.3. Holenderska uproszczona skala PCI (Dutch Simplified Peritoneal Cancer Index). ….91
9.3.4. Klasyfikacja PSDSS (Peritoneal Surface Disease Severity Score)............................. 91
9.3.5. PCI — Peritoneal Cancer Index (skala Sugarbakera)................................................. 91
9.4. Zabiegi cytoredukcyjne w raku żołądka z przerzutami do otrzewnej............................. 93
9.5. Wyniki leczenia chorych z przerzutami raka żołądka do otrzewnej................................ 94
9.6. Dootrzewnowa chemioterapia perfuzyjna w hipertermii (HIPEC)................................... 99
9.6.1. HIPEC — aspekty techniczne procedury.................................................................... 100
9.7. Laparoskopowa resekcja żołądka z HIPEC (LS-HIPEC)................................................103
9.8. HIPEC jako leczenie profilaktyczne u chorych z rakiem żołądka................................... 103
9.9. Podsumowanie............................................................................................................ .105
9.10. Aktualne wytyczne polskich towarzystw naukowych odnośnie do leczenia
chorych z rakiem żołądka z przerzutami do otrzewnej.......................................................... 105
10. Postępowanie paliatywne ............................................................................................... 110
10.1. Metody zachowawcze................................................................................................. .110
Joanna Pikiel
10.1.1 Chemioterapia ................................................................................................. ……..110
10.2 Metody chirurgiczne...................................................................................................... 115
Mariusz Szajewski
10.2.1. Wstęp............................................................................................................... …….115
10.2.2. Metody inne niż paliatywna resekcja żołądka.......................................................... 116
10.2.3. Miejsce resekcji żołądka w leczeniu paliatywnym.................................................... 117
11. Tryb obserwacji po leczeniu raka żołądka ......................................................................121
Joanna Pikiel
12. Profilaktyka i leczenie późnych powikłań po operacji .................................................... 122
Maciej Ciesielski
12.1. Wstęp.......................................................................................................................... 122
12.2. Zalecenia profilaktyczne ............................................................................................. 123
12.2.1. Zmniejszenie objętości posiłków, odpowiednia zawartość kalorii i płynów.............. 123
12.2.2. Higiena przygotowywania i spożywania posiłków........................................... ……..123
12.2.3. Suplementacja witaminy B12 (kobalaminy)............................................................. 124
12.2.4. Suplementacja wapnia, witaminy D3 i monitorowanie gęstości kości.............. ……124
12.2.5. Suplementacja żelaza..................................................................................... …….125
12.2.6. Suplementacja kwasu foliowego............................................................................. 125
12.3. Późne powikłania po gastrektomii.............................................................................. 125
12.3.1. Postępująca utrata masy ciała......................................................................... ……125
12.3.2. Niedokrwistość ....................................................................................................... 126
12.3.3. Osteopenia i osteoporoza, wtórna nadczynność przytarczyc .......................... …..127
12.3.4. Zespół zmęczenia............................................................................................. ….127
12.3.5. Biegunka i inne objawy ze strony przewodu pokarmowego................................. .128
12.3.6. Kamica żółciowa................................................................................................... 128
12.4 Podsumowanie...........................................................................................................128
13. Postępowanie w nowotworach innych niż rak..............................................................130
13.1. Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) żołądka.......................130
Piotr Rutkowski
13.1.1. Epidemiologia oraz diagnostyka kliniczna i patomorfologiczna............................. 130
13.1.2. Cechy molekularne GIST....................................................................................... 131
13.1.3. Leczenie................................................................................................................. 133
13.2. Chłoniaki....................................................................................................................149
Michał Czarnogórski, Grzegorz Czarnogórski, Jan Maciej Zaucha
13.2.1. Epidemiologia chłoniaków żołądka........................................................................ 149
13.2.2. Objawy kliniczne.............................................................................................. …..150
13.2.3. Patogeneza chłoniaków żołądka.......................................................................... 150
13.2.4. Rozpoznanie chłoniaka żołądka........................................................................... 151
13.2.5. Postępowanie terapeutyczne................................................................................ 151
13.2.6. Podsumowanie................................................................................................. ….152
13.3. Nowotwory neuroendokrynne żołądka.....................................................................153
Beata Kos-Kudła, Teresa Starzyńska
13.3.1. Wstęp....................................................................................................................153
13.3.2. Diagnostyka patomorfologiczna........................................................................... 154
13.3.3. Diagnostyka biochemiczna.................................................................................. 156
13.3.4. Diagnostyka obrazowa i funkcjonalna.................................................................. 156
13.3.5. Diagnostyka radioizotopowa................................................................................ 158
13.3.6. Leczenie.............................................................................................................. 158
13.3.7. Podsumowanie.................................................................................................... 159
14. Diagnostyka i leczenie raka żołądka w nieodległej przyszłości .................................161
Michał Jankowski, Andrzej Eljaszewicz, Arkadiusz Piotrowski, Manuela Las-Jankowska
14.1. Wstęp.......................................................................................................................161
14.2. Diagnostyka molekularna.........................................................................................161
14.2.1. Klasyfikacja molekularna......................................................................................162
14.3. Leczenie chirurgiczne..............................................................................................164
14.4. Immunologia ............................................................................................................165
14.5. Podsumowanie.........................................................................................................169