Jak skutecznie rozmawiać z pacjentem i jego rodziną

Rozdział 1. Istota pracy lekarza rodzinnego – Sławomir Chlabicz
Umiejętność komunikowania się z pacjentem
Wiedza i umiejętności kliniczne

Rozdział 2. Konsultacja lekarska – Alicja Małgorzata Ołtarzewska
Konsultacja lekarska – wyjaśnienie terminu
Powody zgłaszania się pacjenta do lekarza rodzinnego
Cele konsultacji lekarskiej
Etapy konsultacji lekarskiej w gabinecie lekarza rodzinnego
Moment wejścia pacjenta do gabinetu
Przerwa między wizytami pacjentów
Nawiązanie kontaktu z pacjentem
Ustalenie przyczyny/przyczyn przybycia pacjenta
Wywiad lekarski
Zapisywanie danych w dokumentacji
Badanie fizykalne
Diagnoza i budowanie planu postępowania z pacjentem
Udzielanie informacji pacjentowi
Zamknięcie konsultacji

Rozdział 3. Rozmowa z pacjentem – Ludmiła Marcinowicz
Przywitanie lekarza z pacjentem
Zadawanie pytań pacjentowi
Umiejętność słuchania
Empatia
Informowanie pacjenta
Włączenie pacjenta do planu postępowania
Zadawanie pytań przez pacjenta
Wykorzystanie poczucia humoru
Komunikowanie niewerbalne
Efektywne wykorzystywanie ciszy
Zakłócenia rozmowy
Obawy i oczekiwania pacjentów
Budowanie zaufania
Wiedza zdrowotna pacjenta
Zakończenie rozmowy

Rozdział 4. Komunikowanie się z pacjentem w sytuacjach trudnych – Anna Ratajska
Wprowadzenie
Sytuacja trudna
Perspektywa lekarza vs. perspektywa pacjenta
Kto to jest „trudny pacjent”? Jak sobie poradzić, gdy uznamy pacjenta za trudnego?
Wybrane sytuacje trudne – społeczne wyzwania dla lekarza
Presja czasu
Pacjent niezadowolony
Pacjent agresywny, gwałtowny
Postępowanie w sytuacjach konfliktowych
Umiejętność asertywnej odmowy
Pacjent, który nie chce opuścić gabinetu

Rozdział 5. Pacjent z niewyjaśnionymi objawami – Sławomir Czachowski
Zaburzenia psychosomatyczne w podstawowej opiece zdrowotnej – wyjaśnienie pojęć
Pacjenci z MUS u lekarza rodzinnego
Wpływ i konsekwencje MUS na relacje lekarz – pacjent
Przebieg konsultacji pacjenta z MUS
Strategie postępowania lekarza rodzinnego

Rozdział 6. Dziecko jako pacjent u lekarza rodzinnego – Dorota Emilia Bielska
Prowadzenie rozmowy i zbieranie wywiadu
Przywitanie i budowanie zaufania w kontakcie z dzieckiem
Otoczenie
Umiejętność rozmowy z dzieckiem i rodzicami
Wstępny wywiad pediatryczny
Zaangażowanie w rozmowę dziecka nieśmiałego, zbuntowanego, nadmiernie aktywnego
Rozmowa z nastolatkami
Budowanie dobrych relacji między lekarzem a młodym człowiekiem
Wizyta patronażowa
Sygnały przekazywane przez noworodka
Znaczenie wizyty domowej w opiece nad dzieckiem
Problem dziecka krzywdzonego

Rozdział 7. Relacja lekarza z pacjentem chorym terminalnie i jego rodziną – Aneta Domalewska
Stan psychiczny człowieka w odpowiedzi na etapy nieuleczalnej choroby
Wyobrażenie o chorobie
Jakość życia, w tym uwarunkowana stanem zdrowia
Rozpoznanie środowiska chorego
Rola rodziny w obliczu nieuleczalnej choroby
Funkcjonowanie rodziny w kryzysie
Ekspresja uczuć jako warunek dobrej jakości życia
Komunikacja lekarz – pacjent – rodzina
Priorytety w komunikacji

Rozdział 8. Konsultacja telefoniczna – Sławomir Chlabicz
Zasady udzielania porady telefonicznej
Otoczenie
Schemat rozmowy telefonicznej
Elementy komunikowania, na które należy szczególnie zwrócić uwagę podczas porady telefonicznej

Rozdział 9 Pacjenci korzystający z internetu w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych – Sławomir Chlabicz
Możliwości postępowania w takich sytuacjach (Ahluwalia et al. 2010)

Rozdział 10. Nauczanie i uczenie się poprzez odgrywanie ról – Ludmiła Marcinowicz
Nauczanie problemowe
Odgrywanie ról
Symulowany pacjent
Wykorzystanie nagrań wideo
Ocena konsultacji lekarskiej
Korzyści i trudności
Wirtualny pacjent

Aneks
Przewodnik obserwacji konsultacji lekarskiej według metody Calgary-Cambridge