-
Zoologia rolnicza Tom I
Wysyłka w ciągu | 2 - 5 dni roboczych |
Cena przesyłki | 12 |
Dostępność | Mało 5 szt. |
Kod kreskowy | |
ISBN | 8372441944 |
EAN | 8372441944 |
Pomysł wydania „Zoologii rolniczej" powstał w latach osiemdziesiątych w Katedrze Zoologii SGGW. Autorami pierwszego wydania podręcznika byli Teresa Sulgostowska i Henryk Sandner. Książka ta istotnie różniła się od innych akademickich podręczników zoologii. Jej autorzy starali się pełniej odpowiedzieć na zapotrzebowanie studiów rolniczych niż miało to miejsce w tradycyjnych podręcznikach zoologii. Zwykle konstrukcja takiego podręcznika jest oparta na układzie systematycznym, gdzie kolejno omawia się poszczególne wielkie grupy taksonomiczne. Koncepcja ta w pełni odpowiada potrzebom studiów zoologicznych na uniwersytetach, gdyż programy tych studiów, poza systematyką zoologiczną, obejmują też wiele przedmiotów związanych z tzw. zoologią ogólną, takich jak: zoogeografia, parazytologia, ewolucjonizm, ekologia itp. Daje to możliwość studiowania zoologii w sposób pełny. Odmienna jest rola zoologii rolniczej. Tradycyjne uczelnie rolnicze, z racji utylitarnego charakteru studiów, starają się czerpać z wiedzy zoologicznej tylko w tym zakresie, w jakim jest to niezbędne, aby sprawnie operować fachową wiedzą, odnoszącą się do zootechniki, weterynarii, ochrony roślin itp.
Tymczasem nowoczesne rolnictwo, a właściwie wielostronny rozwój obszarów wiejskich, którego produkcja rolnicza jest tylko ważnym elementem, stawia zupełnie nowe wyzwania przed zoologią rolniczą. Rozumienie procesów przyrodniczych i ich związków z procesami gospodarczymi ma podstawowe znaczenie dla współczesnych i przyszłych absolwentów uczelni rolniczych. Harmonijne kształtowanie relacji między działalnością gospodarczą a otoczeniem przyrodniczym i społecznym może zapewnić zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Od wysoko kwalifikowanych kadr związanych z wsią i rolnictwem wymaga to nie tylko odpowiedniej wiedzy i umiejętności profesjonalnych, ale też głębszej wiedzy ogólnej, której dostarczają m.in. nauki biologiczne, takie jak właśnie zoologia, botanika czy ekologia. Nauki te badają i wyjaśniają reakcje przyrody na procesy gospodarcze, pozwalają badać mechanizmy antropopresji, zajmują się tak kluczowymi zagadnieniami zrównoważonego rozwoju, jak bioróżnorodność, stabilność ekologiczna itp.
Oddany obecnie do rąk Czytelnika podręcznik „Zoologii rolniczej" nawiązuje do poprzedniego wydania, lecz od strony treści i układu znacznie różni się od pierwowzoru. W trakcie jego opracowywania okazało się, że niezbędne jest znaczne poszerzenie treści, co spowodowało, że zdecydowaliśmy się wydać ten podręcznik w dwóch tomach. Tom pierwszy obejmuje zagadnienia ogólne, natomiast tom drugi będzie zawierał zagadnienia zoologii stosowanej.
W pierwszym rozdziale omawiamy wybrane zagadnienia zoologii ogólnej. Charakteryzujemy zoologię jako dyscyplinę naukową i na tym tle przedstawiamy zadania zoologii rolniczej. Przedstawiamy rys historyczny rozwoju nauk zoologicznych, podkreślając udział polskich badaczy w tworzeniu dorobku naukowego tej dziedziny wiedzy. Oddzielnie zajmujemy się problematyką powstawania gatunków, zwracając uwagę na znaczenie doboru naturalnego i innych sił twórczych ewolucji w historii naturalnej. Zajmujemy się też formalną stroną zoologii systematycznej, przedstawiając zasady tworzenia systemu zoologicznego, wyróżniania taksonów, a wreszcie konstruowania kluczy do oznaczania zwierząt. W końcu tego rozdziału przedstawiamy układ systematyczny królestwa zwierząt.
Rozdział drugi poświęcamy rozmieszczeniu zwierząt na świecie, zwracając uwagę na dyspersję, która jest naturalną cechą wszystkich gatunków, a także na bariery rozprzestrzeniania się zwierząt. Omawiamy problematykę zasięgów geograficznych, podkreślamy znaczenie gatunków kosmopolitycznych, reliktowych i endemicznych. Omawiamy główne cechy fauny poszczególnych krain zoogeograficznych świata. Rozdział ten kończy charakterystyka zoogeograficzna Polski.
Kolejne cztery rozdziały poświęcamy budowie i funkcjonowaniu organizmów zwierzęcych. W rozdziale trzecim omawiamy budowę komórkową oraz charakteryzujemy tkanki zwierząt. W rozdziale czwartym obszernie przedstawiamy budowę narządów i czynności układów zwierząt. Wiele miejsca poświęcamy tutaj ewolucji tych układów, przedstawiając ich budowę i funkcje w odniesieniu do poszczególnych grup w układzie systematycznym królestwa zwierząt. W rozdziale piątym i szóstym omawiamy rozród i rozwój zwierząt.
Rozdział siódmy poświęcamy oddziaływaniu niektórych warunków środowiska na osobniki, gatunki i ich populacje. Na tym tle przedstawiamy teorię czynników ograniczających oraz tolerancji ekologicznej. W ostatnim rozdziale omawiamy zagadnienia związków zwierząt. Szerzej przedstawiamy problematykę populacji, mechanizmów regulacji liczebności w populacjach zwierzęcych i homeostazy populacji. Na tym tle rozpatrujemy zagadnienia eksploatacji populacji oraz ekologiczny sens wyróżniania zwierząt szkodliwych i pożytecznych. W ostatniej części tego rozdziału przedstawiamy różne interakcje między osobnikami, zarówno wewnątrzpopulacyjne, jak też międzygatunkowe.
Nasz podręcznik powstał w wyniku przygotowywania wykładów w zakresie zoologii, morfologii i anatomii zwierząt, biologii, ekologii stosowanej, agroekologii i fauny krajowej, które od wielu lat są realizowane w SGGW dla studentów studiów dziennych i zaocznych na wydziałach Nauk o Zwierzętach, Rolniczym, Ekonomiczno-Rolniczym oraz w Międzywydziałowym Studium Ochrony Środowiska. Brak odpowiednio ukierunkowanego podręcznika zoologii rolniczej utrudniał proces nauczania. Oddając do rąk studentów nowe wydanie „Zoologii rolniczej", mamy nadzieję wspomóc ich w samodzielnym studiowaniu. Piśmiennictwo uzupełniające dodane na końcu każdego tomu pozwoli na poszerzenie i ugruntowanie tej wiedzy. Mamy nadzieję, że podręcznik ten zainteresuje studentów i wykładowców także innych wydziałów uczelni rolniczych, szczególnie weterynarii i ogrodnictwa. Spodziewamy się też, że pracownicy doradztwa rolniczego, służb ochrony roślin i weterynarii będą mogli wykorzystywać tę publikację w swojej pracy i w samokształceniu.
1. Wybrane zagadnienia zoologii ogólnej
1.1.Wprowadzenie
1.2. Zoologia jako nauka biologiczna
1.2.1. Zoologia rolnicza
1.2.2. Rozwój nauk zoologicznych
1.2.3. Udział Polaków w badaniach zoologicznych
2. Podstawy taksonomii zoologicznej
2.1. Taksonomia jako dział zoologii
2.2. Pojęcie i mechanizmy ewolucji
2.3. Gatunek w biologii
2.3.1. Specjacja
2.4. Zasady taksonomii
2.4.1. Terminologia i nazewnictwo taksonomiczne
2.4.2. Procedury klasyfikacji taksonomicznej
2.4.3. Klucze do oznaczania
2.5. Układ systematyczny królestwa zwierząt
3. Rozmieszczenie zwierząt na świecie
3.1.Fauna w biosferze
3.1.1. Charakter fauny, biomasa i liczba gatunków
3.1.2. Zasięgi geograficzne zwierząt
3.1.3. Gatunki reliktowe
3.1.4. Endemity, gatunki kosmopolityczne i synantropy
3.1.5. Wikarianty i pseudowikarianty
3.1.6. Bariery rozprzestrzeniania się fauny
3.2. Charakterystyka krain zoogeograficznych
3.2.1. Kraina neotropikalna
3.2.2. Kraina etiopska
3.2.3. Kraina palearktyczna
3.2.4. Kraina nearktyczna
3.2.5. Kraina orientalna
3.2.6. Kraina australijska
3.2.7. Kraina antarktyczna
3.3. Zoogeografia Polski
3.3.1. Region europejski
3.3.2. Pochodzenie fauny krajowej
4. Komórki i tkanki zwierzęce
4.1. Komórki
4.2. Tkanki
4.2.1. Tkanka nabłonkowa
4.2.2. Tkanka łączna
4.2.3. Krew i limfa
4.2.4. Tkanka mięśniowa
4.2.5. Tkanka nerwowa
5. Budowa i czynności narządów oraz układów zwierząt
5.1. Budowa ciała zwierząt
5.1.1. Symetria i budowa ciała
5.1.2. Pokrycie ciała
5.2. Układ szkieletowy
5.2.1. Budowa układu szkieletowego
5.2.2. Ruch i narządy ruchu
5.3. Odżywianie i układ pokarmowy
5.3.1. Sposoby pobierania pokarmu
5.3.2. Trawienie
5.3.3. Resorbcja i rozprowadzanie związków odżywczych
5.3.4. Sposoby pobierania pokarmu i trawienia u różnych grup zwierząt
5.4. Oddychanie i układ oddechowy
5.4.1. Oddychanie tlenowe
5.4.2. Sposoby pobierania tlenu u różnych grup zwierząt
5.5. Wydalanie i układ wydalniczy
5.5.1. Wydalanie
5.5.2. Układ wydalniczy u różnych grup zwierząt
5.6. Krążenie i układ krążenia
5.6.1. Funkcje układu krążenia
5.6.2. Układ krążenia u różnych grup zwierząt
5.7. Wydzielanie i narządy wydzielnicze
5.8. Układ nerwowy
5.8.1. Narządy zmysłowe
5.8.2. Odbieranie bodźców
5.8.3. Układ nerwowy u różnych grup zwierząt
5.9. Narządy i układ rozrodczy
5.9.1. Układ rozrodczy żeński
5.9.2. Układ rozrodczy męski
6. Rozród zwierząt
6.1. Rozmnażanie bezpłciowe
6.1.1. Rozmnażanie przez podział
6.1.2. Pączkowanie
6.1.3. Rozmnażanie przez zarodniki
6.1.4. Poliembrionia
6.1.5. Regeneracja
6.2. Rozmnażanie płciowe
6.2.1. Koniugacja
6.2.2. Zapłodnienie
6.2.3. Dzieworództwo (partenogeneza)
6.2.4. Młodorództwo
6.2.5. Budowa plemników i jaj
6.3. Zjawiska towarzyszące rozmnażaniu płciowemu wielokomórkowców
7. Rozwój zwierząt
7.1. Rozwój zarodkowy
7.1.1. Etapy i przebieg rozwoju
7.1.2. Narządy dodatkowe ułatwiające rozwój zarodkowy
7.2. Rozwój pozazarodkowy
7.2.1. Typy rozwoju pozazarodkowego
7.2.2. Przemiana pokoleń
7.2.3. Stadia larwalne i cykle rozwojowe zwierząt wolno żyjących
7.2.4. Opieka nad potomstwem
8. Zwierzęta a środowisko
8.1. Reakcje organizmu na warunki środowiska
8.1.1. Światło
8.1.2. Ciepło
8.1.3. Wpływ klimatu
8.1.4. Wpływ warunków glebowych
8.2. Tolerancja ekologiczna
9. Związki zwierząt
9.1. Populacje zwierzęce
9.1.1. Definicja populacji biologicznej
9.1.2. Liczebność populacji
9.1.3. Rozrodczość, śmiertelność i migracje
9.2. Struktury populacji
9.2.1. Struktura przestrzenna
9.2.2. Struktura wiekowa
9.2.3. Struktura płciowa
9.2.4. Struktura morfologiczna
9.2.5. Struktura socjalna
9.3. Regulacja liczebności populacji
9.3.1. Mechanizmy regulacyjne populacji
9.3.2. Strategie populacji
9.4. Znaczenie populacji w ekosystemie
9.5. Zastosowanie badań populacyjnych
9.5.1. Zwierzęta szkodliwe i pożyteczne
9.5.2. Eksploatacja w ekologii
9.6. Interakcje między osobnikami i populacjami
9.6.1. Interakcje wewnątrzpopulacyjne
9.6.2. Interakcje międzygatunkowe